Is bamboe wel zo milieuvriendelijk?
Duurzaam, sterk en esthetisch aantrekkelijk: bamboe heeft de wereld stormenderhand veroverd als hét duurzame alternatief voor tropisch hardhout. Met zijn reputatie als 'groen goud' wordt bamboe toegejuicht voor zijn milieuvoordelen, maar achter het groene imago schuilt een complex verhaal. Van den Berg neemt de effecten van bamboe productie, zowel in het bos als in de fabriek, eens onder de loep.
Is bamboe het groene alternatief voor hout?
Technisch gezien is bamboe geen hout, maar een grassoort. Het groeit snel, absorbeert veel CO2 en wordt gebruikt om gebieden die kaal zijn gekapt weer groen te maken. Met meer dan 1.600 soorten lijkt bamboe een duurzaam wonder te zijn, met name de Phyllostachys Pubescens (ook wel Moso bamboe) die tot 20 meter kan groeien. Maar is dat ook zo?
Bedreigingen voor biodiversiteit en bosgebieden
Sommige bamboesoorten hebben een invasieve aard. Deze invasieve bamboesoorten kunnen lokale ecosystemen compleet ontwrichten. Onderzoek van Isagi and Torii (1997) wijst uit dat dit soms leidt tot minder biodiversiteit en zelfs tot meer CO2-uitstoot, als gevolg van verstoringen in de bodemkoolstof. Hoewel niet elke bamboesoort dezelfde negatieve effecten met zich meedraagt, gaan een hoop van de populaire soorten wel gepaard met invasie van omliggende bossen en de effecten die dat met zich meebrengt. Onderzoekers zoals Zhou (2006) benadrukken twee hoofd risico's van bamboe-invasie: het verlies van soortendiversiteit en schade aan bosrijke gebieden, samen met het risico op ziektes en plagen als gevolg van deze verminderde biodiversiteit.
De uitdagingen van bamboe productie
Het transformeren van bamboe in bruikbare materialen kent zijn uitdagingen. De unieke structuur van de holle, ronde stengels maakt machinale bewerking lastig en inefficiënt. Deze specifieke kenmerken vereisen aangepaste technieken voor voorbereiding en verlijming, waarbij huidige methoden dikwijls de mogelijkheden van bamboe inperken tot traditionele toepassingen zoals vloeren en terrasplanken.
Milieu-impact van bamboe lijm
Ook het lijmen van bamboe blijkt een complex proces. De unieke eigenschappen van bamboe, zoals de permeabiliteit, dichtheid en chemische samenstelling, vragen om een zorgvuldige benadering om een duurzame verbinding tot stand te brengen. Anders dan bij hout, is over de verlijming van bamboe nog niet veel bekend. Vooralsnog wordt het met grote hoeveelheid lijm die van nature niet duurzaam is (voor het milieu) aan elkaar geplakt.
- Onder deze lijmen vallen PUR, PF, UF en PVAc lijmen. Enkele van deze lijmen hebben zowel negatieve effecten op de gezondheid als op het milieu.
- Daarnaast is er ook nog veel energie nodig om de bamboe snippers te maken, in elkaar te persen en aan elkaar te lijmen. (veel van deze lijmen ondergaan pas adhesie bij hoge temperaturen)
En laten we niet vergeten dat de meeste bamboe die voor deze producten gebruikt wordt vaak ook uit tropische landen of China moet worden aangevoerd, En bamboe neemt, qua volume per kilo, meer ruimte in dan tropisch hardhout, dus in het vervoer wordt het verschil niet gemaakt. Er zijn zeker goede ontwikkelingen op het gebied van samengesteld bamboe, maar zo duurzaam als men het doet lijken is het voorlopig nog niet.
Bamboe vs. tropisch hardhout
Dan is het toch jammer dat de meeste leveranciers van dit product het aanbieden als een duurzamer alternatief voor tropisch hardhout. En dat terwijl tropisch hardhout geheel natuurlijk kan worden toegepast, zonder enkele behandeling. Zolang men kiest voor hout uit duurzaam beheerde bossen (met FSC certificaat) is tropisch hardhout de betere keuze, want naast een lange levensduur is het ook nog eens prima her te gebruiken in een volgende toepassing. Ons hardhout, afkomstig uit duurzaam beheerde bossen, heeft een natuurlijke duurzaamheid die geen complexe lijmen of energie-intensieve processen vereist. Hardhout heeft een lange levensduur, wat het een milieuvriendelijke keuze maakt die niet ten koste gaat van esthetiek of kwaliteit.
De weg vooruit
Bamboe heeft zeker zijn plaats in een duurzame toekomst, maar alleen als de productie en verwerking ervan op een verantwoorde wijze worden benaderd. Er is momenteel nog aanzienlijk onderzoek nodig naar de kenmerken van bamboe en de manieren van samenstellen voordat we het écht duurzaam kunnen noemen. Innovaties in de bamboe-industrie, zoals verbeterde lijming technieken en het ontwikkelen van normen voor kwaliteitscontrole, zijn cruciaal om de ware potentie van bamboe op het gebied van duurzaamheid te realiseren. Meer weten over bamboe? In dit artikel leest u of het een goed alternatief is voor hardhout.
