Vergrijzingsonderzoek: Waarom vergrijst hout?
Hout is een natuurlijk materiaal dat bestaat uit cellulose, hemicellulose en lignine. Wanneer hout blootgesteld wordt aan zonlicht, begint een proces dat fotochemische degradatie wordt genoemd. Dit houdt in dat het hout langzaam verkleurt en vergrijst door de invloed van UV-straling. Van Den Berg Hardhout zocht uit waarom hout verkleurt en welk effect het vergrijzingsproces heeft op houtsoorten in ons assortiment.
Waarom verkleurt hout?
Het hout bevat lignine, een stof die helpt om het hout stevig te maken. Als het lignine aan het oppervlak door zonlicht wordt afgebroken, ontstaan er kleine deeltjes die door schimmels kunnen worden gebruikt als voedsel, of door regen uit het hout worden gespoeld. Dit proces zorgt ervoor dat het hout uiteindelijk zilvergrijs wordt. Zonder deze schimmels zou het hout zelfs wit kunnen worden, omdat cellulose (een ander onderdeel van hout) van nature wit is.
Beïnvloedt vergrijzing de kwaliteit van hout?
Een veelgestelde vraag is of vergrijzing het hout zwakker maakt. Gelukkig is dat niet het geval. De vergrijzing heeft geen invloed op de sterkte van het hout. Wel kunnen er na verloop van tijd kleine scheurtjes aan de oppervlakte ontstaan, maar het hout daaronder blijft onbeschadigd.
Waarom vergrijst het ene hout sneller dan het andere?
Niet alle houtsoorten vergrijzen even snel. Dit hangt af van de soort hout en hoeveel zon, regen en wind het hout te verduren krijgt. Een plank die bijvoorbeeld naar het zuiden is gericht, zal sneller verkleuren dan een plank die op het noorden ligt, simpelweg omdat hij meer zonlicht en regen te verduren krijgt. Hout dat vaak nat wordt en snel droogt, vergrijst ook sneller dan hout dat bijna nooit nat wordt.
Verschillende houtsoorten, verschillende kleuren
Sommige houtsoorten worden bij het vergrijzen donkerder, terwijl andere juist lichter en zilvergrijs worden. Over het algemeen blijft de oorspronkelijke kleur van het hout onder de grijze laag behouden, vooral in de eerste jaren. Bij bepaalde lichte houtsoorten kan de kleur onder de oppervlakte echter donkerder worden.
Ongelijke vergrijzing: koe komt dat?
Soms ziet vergrijsd hout er niet overal hetzelfde uit. Dit kan gebeuren onder bijvoorbeeld overstekken of kozijnen, waar het hout niet nat wordt en de afgebroken stoffen niet kunnen wegspoelen. Hierdoor kunnen er vlekken ontstaan. Het ontwerp van uw huis of tuin kan dus invloed hebben op hoe gelijkmatig het hout vergrijst.
Hout is en blijft een natuurproduct, dus er kan altijd wat variatie voorkomen tussen verschillende planken. Wel is het goed om te weten dat houtsoorten met een ‘rustige’ tekening (weinig kleurverschil, fijne nerf) over het algemeen egaler vergrijzen dan hout met een ‘bonte’ tekening.
Onze ervaringen met verschillende houtsoorten gedurende 1 jaar
Bij Van den Berg Hardhout hebben we onderzocht hoe onze verschillende houtsoorten veranderen als ze buiten liggen en blootgesteld worden aan de elementen. We zagen dat sommige houtsoorten al binnen een paar dagen begonnen met veranderen. Na twee weken waren er bij alle houtsoorten wel veranderingen te zien. Ze werden donkerder of bruiner, kregen soms een doffe laag, en de natuurlijke kleuren en patronen kwamen beter naar voren.
Na vijf maanden waren de meeste houtsoorten bijna helemaal vergrijsd, met een paar bijzondere uitzonderingen:
- Guariuba: Dit hout begon als donkerbruin en werd daarna grijs.
- Sucupira Vermelho: Dit hout vergrijst heel langzaam en bleef zelfs na een jaar nog roodbruin.
- Guariuba, Jatoba en Okan: Deze houtsoorten gaven na ongeveer een maand stoffen af, een proces dat acht weken duurde en "bloeden" wordt genoemd.
Unieke vergrijzingsprocessen
Houtsoorten met een kruisdraadpatroon, waarbij de vezels elkaar kruisen, vertoonden een uniek vergrijzingsproces. De naar buiten gerichte vezels vergrijsden als eerste, wat zorgde voor een bijzonder visueel spiegeleffect. Daarnaast werd de nerfstructuur van sommige houtsoorten na verloop van tijd ruwer, zoals bij Basralocus, Guariuba, Cumaru Peru, Louro Gamela, Sucupira Amarela, en Sucupira Vermelho. Deze ruwe textuur geeft het hout extra karakter en een onderscheidende uitstraling.
Vergrijzing bij felgekleurde houtsoorten
Felgekleurde houtsoorten zoals Iroko, Louro Preto, Muiracatiara, Okan, Padoek, en Sucupira Amarela verloren tijdens het vergrijzingsproces hun levendige kleuren en werden aanzienlijk lichter.
Schimmelvorming op het oppervlak
Bij enkele houtsoorten, zoals Garapa, Sucupira Vermelho, Cumaru Peru, en Piquia, zagen we de vorming van kleine schimmeltjes op het oppervlak. Deze schimmels verschenen als zwarte puntjes, vooral bij Garapa en Sucupira Vermelho, of als vlekkerige patronen, met name bij Cumaru Peru en Piquia. Deze schimmels zitten op de buitenkant van het hout en hebben geen invloed op de prestaties.
De vergrijzing van hout
Hoewel het vergrijzingsproces het uiterlijk van het hout kan beïnvloeden, maakt het ook deel uit van het natuurlijke verouderingsproces en draagt het bij aan het unieke karakter van het hout. Uit ons onderzoek bleek dat niet alle houtsoorten hetzelfde reageren op externe factoren. Daarom is het belangrijk om de juiste houtsoort te kiezen voor uw project. Bij Van den Berg Hardhout bieden we een breed assortiment aan FSC®-gecertificeerd hardhout, ideaal voor gevelbekleding. Wilt u weten welke houtsoort het beste past bij uw specifieke project? Neem dan gerust contact met ons op voor advies.
